Kök ve Ek

kök ve ek

KÖK – EK (ÇEKİM – YAPIM EKİ) ÇALIŞMA KÂĞIDI

KÖK: Kelimenin anlamı ve yapısı bakımından parçalanmayan en küçük şekline kök denir.

Dörde ayrılır:

1. İsim Kökü: kağıt, kalem, masa, silgi…
2. Fiil Kökü: gel-, git-, tut-, bak- …
3. İkil (ortak-sesteş) Kök: at(hayvan) ve at-, gül(çiçek) ve gül-, yaz(mevsim) ve yaz- …
4. Yansıma Kökü: Doğadaki seslerin kökü. İsim kabul edilir. Örnek: pat, çat, miyav, hav… ÇEKİM EKİ: Sözcükte anlam ve tür değişikliği olmaz. Çoğul eki, hal ekleri, tamlama ekleri, iyelik eki, kişi ekleri, kip ekleri çekim ekleridir. Örnek: kalemler, kalemim, kitapta, gelmiş… YAPIM EKİ: Sözcükte anlam değişir. Bazen tür de değişir. Tür değişiyorsa kesinlikle yapım ekidir. Türkçede bir sözcük yapım eki alırsa türemiş olur. Ayrıca yapım eki alan bir sözcük gövde olur. Örnek: simitçi, kalemlik, Bursalı, gözlük, bilgi…

Bilgi: Türkçede çekim ekinden sonra yapım eki gelmez. (KÖK+YE+ÇE)

 

• Aşağıdaki sözcükleri kök, ek ve ne eki olduğunu yazınız.

Sözcük (Kelime)	Sözcüğün Kökü	Sözcüğün Aldığı Ek	Yapım Eki	Çekim Eki
Yolcu	Yol	-cu	X
Koştu	Koş-	-du		X
Çalışmış
Bolulu
Anahtarlık
Dünyaya
Kovdu
Sokaklar
Öğretmen
Noktayı
Çaycı
Silgi
Çocukta
Annemden
Balıkesirli
Satıcı
Uyumuşum
Kaşıkçı
Hızlı
Filmin
Kalemlik
Türkçe
Çalışkanlar
İyileşiyor
Baktım

 

2. Aşağıdaki sözcükleri basitlik türemişlik bakımından

Basit Kelime                Türemiş Kelime

 

* ev	–             ci	–         lik	→		
* oyun	–             cak	–         lar	→		
* elbise	–             si	–         ni	→		
* balık	–            lar	–           ın	→		

 

3. Aşağıda verilen kelimelerin kök (K) veya gövde (G) olduklarını

 

balık(      )                                          hayranlık(     )                           fırıncı(      )

arkadaşım(    )                                                duvar(    )                            bilgiç(      )

avuç(    )                                               saatler(    )                          bakmış(    )

bilgin(   )                                             yapışkan(  )                                tahta(  )

 

4. Aşağıdaki isim ve fiil köklerine uygun yapım eklerini getirerek yeni kelimeler türetiniz.

 

perde…….            su…….         koş-…….          sil-……         yaz-……

 

Soru1. Aşağıdakilerden hangisi sadece yapım eki almıştır?

1. Yazlıkta B) Oyunculuk
2. C) Kalemlikler D) Kapıcımız

 

Soru2. Aşağıdakilerden hangisi yapım eki almıştır?

1. A) avcı B) Bacı C) acı     D) Tacı

 

Soru3. Altı çizili kelimelerin hangisinde soyut bir sözcük yapım eki alarak somutlaşmıştır?

1. Yazlık bir ev yaptırmalıyım.
2. Bahçedeki korkuluğu gördün mü?
3. Seninle sonsuzluğa
4. Bahçelik bir arsa bulamadım.

 

Soru4. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi türemiş yapılı değildir?

1. Yanlış yapmak her zaman olağandır.
2. Yalnız insan mutsuz insandır.
3. Bu kadar da savruk olunmaz ki!
4. Bunun sebebinin ne olduğunu

 

 

Soru5.       1

Yapım eki alan kelimeler türemiş kelimelerdir.

 

 

 

Yukarıdaki konuşmada Cengiz’in Dilan’a cevabı ne olabilir?

1. A) balıkçı B) hanımeli C) kalemlik      D) sevgi

 

KÖK VE EKLER

 

 

Kökü

Kelimeler               Kelimenin

Aldığı Ek           Yapım Eki          Çekim Eki

 

1‐Evler 2‐Kulaklık 3‐Kitabım 4‐Geldi 5‐Simitçi 6‐Sevgi 7‐Boylu 8‐Koşmuştuk 9‐Yapıt 10‐Uslu 11‐Bilgi 12‐Doğum 13‐Sıcaklar 14‐Silgi 15‐Tenekeler 16‐Defterim 17‐Geçit 18‐Yangın 19‐Rengi 20‐İzmir’e 21‐Emeksiz 22‐Güneşten 23‐Seçki 24‐Yaygın 25‐Bahçemiz 26‐Görgü 27‐Zeytinlik 28‐Kâğıdı 29‐Duygu 30‐Saatin 31‐Öğretmen 32‐Bölge 33‐Olmuş 34‐Sonsuz 35‐Geleceğe 36‐Çizin 37‐Yurdum 38‐Savaşçı 39‐Koku 40‐Sizde

 

KÖK VE EK ÇALIŞMA KÂĞIDI

SÖZCÜKLER	İSİM KÖKÜ	FİİL KÖKÜ	YAPIM EKİ	ÇEKİM EKİ
Bilim
Kilimler
Gözlükte
Ölüm
Gülüm
Sivaslılar
Uçakta
Yaşıtım
Düşüncesi
Yurttaş
Tutsaklar
Kitabım
Kaçaklar
Doğuda
Karasal
Sormalı
Bölüştü
Birinciler
Türkçemiz
Okunuyor
Maçta
Unutkan
İkizler
Buluş
Koşuşuyor
Sonsuza
Görüşecek
Delirmiş
Gerilmiş
Sabahleyin
Fışkırdı
Hıçkırmış

 

KÖK VE EK ÇALIŞMA KÂĞIDI

(İsim ve Fiil Kökleri)

Sevgili çocuklar, aşağıdaki sözcükleri inceleyiniz. İsim köklerini isim çiçeğine, fiil köklerini fiil çiçeğine yazınız. Hadi bakalım, kolay gelsin…

 

 

 

 

 

 

 

 

SÖZCÜKLER                                                                                                                         SÖZCÜKLER

 

 

 

Merdiven Öğrenci

 

İSİM KÖKÜ

Çiçeklik Yazı

 

Giriş                                                                                                                                          Yatalak

 

 

 

Çocukluk                                                                                                                                  Batak

 

 

 

Doğu                                                                                                                                         Sözlük

 

 

 

Sezgin                                                                                                                                        Sulamak

 

 

Sevmiyor

 

 

 

Korkunç

 

FİİL KÖKÜ

Karaladı

 

 

Gözlüyor                                                                                                                                   İsimlik

 

 

 

Yaşlanmış

Taşlaşmış

 

-ıcı -li

-ge

-cil

-sız

*kir

*fış

-gil     -daş     -er  -le    -gu

*deli

*yok *seç-

*say-   * mavi   *su *Türk * çık- *al-

-r

-cı

-üm     -uş

KÖK VE EK ÇALIŞMA KÂĞIDI

 

* vefa *ev

Sevgili çocuklar, kökler ve ekler benden yeni kelimeler türetmek sizden…………

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Gönderen: Admin

Konu: KÖK VE EK

Tarih: 11 Mart 2017